Van siertuinen naar het wild

Oorspronkelijk waren duizendknopen erg in trek in siertuinen vanwege hun roodbevlekte groene stengels, hartvormige bladeren en uitzonderlijk snelle groei. Tegenwoordig kan je de soorten overal in België verwilderd terugvinden op vochtige en lichtrijke plaatsen. Zo’n ‘woekerende’ soorten noemen we invasief, omdat ze een bedreiging vormen voor de lokale biodiversiteit. Doordat invasieve duizendknopen flinke schade kunnen aanrichten, zitten vele groenbeheerders met de handen in het haar.

2022_Living Campus Walk_Woekerende wortelstokken_VUB
2022_Living Campus Walk_Japanse duizendpoot_S_1788802427

Drie soorten bij uitstek zorgen voor flink wat kopzorgen. De Japanse duizendknoop (Fallopia japonica) en de Sachalinse duizendknoop (Fallopia sachalinensis) zijn oorspronkelijk afkomstig uit Oost-Azië. Uit de kruising van beide soorten is de Boheemse duizendknoop (Fallopia x bohemica) voortgekomen.

Woekerende wortelstokken

Het venijn zit deze keer niet in de staart maar … onder de grond. Op zo’n 1 à 2 meter onder het maaiveld bevindt zich een impressionant stelstel van wortelstokken (ook wel rizomen genoemd). Per jaar kan het tot wel 1 meter horizontaal uitbreiden. Deze wortelstokken slaan erg veel voedingsstoffen op en kunnen daardoor jarenlang overleven, zelfs in droge of donkere omstandigheden. Bovendien kan het kleinste stukje wortelstok – dat bijvoorbeeld meedrijft met een rivier – makkelijk opnieuw uitgroeien tot een volwaardige plant. Door hun enorme groeikracht kunnen deze wortels via kiertjes gebouwen of infrastructuur openbreken.

Hoe kunnen  we  invasieve duizendknopen succesvol  bestrijden? 

Wetenschappers en groenbeheerders experimenteren al enkele jaren met de meest uiteenlopende bestrijdingsvormen om de duizendknoop klein te krijgen: zeer intensief snoeien, chemische bestrijdingsmiddelen, injecteren van stoom en kokend water, begrazing door schapen, jarenlang afdekken van zonlicht met zware doeken, of besmette grond tot 5 jaar in quarantaine plaatsen. Ze introduceren zelfs uitheemse schimmels die als natuurlijke vijanden kunnen optreden.

Sommige projecten zijn hoopvol, maar een wonderoplossing bestaat niet. Het lijkt erop dat de plant zich nog krachtiger verspreidt wanneer hij onder druk komt te staan. Paradoxaal genoeg is niets doen om erger te voorkomen vaak de beste oplossing. Op dit moment zijn preventie en het onder controle houden van de bestaande haarden dan ook belangrijke strategieën.

Duizendknoopconfituur, iemand?

Eindigen doen we met een lichtpuntje: bijen en wespen zijn dol op de nectar die de kleine crèmekleurige bloemetjes in de zomermaanden produceren. En ook voor mensen is de plant eetbaar: hij smaakt naar zure rabarber.